1. Εγκατάσταση Γραμματοσειρών

Για να έχετε ελληνικά στο σύστημά σας, το πρώτο βήμα είναι να εγκαταστήσετε ελληνικές γραμματοσειρές. Εδώ έχετε 2 επιλογές: να εγκαταστήσετε τις δωρεάν γραμματοσειρές του πακέτου Graphis ή/και επιπλέον TrueType γραμματοσειρές. Εμείς σας προτείνουμε να εγκαταστήσετε και τα δύο. Οι Truetype γραμματοσειρές είναι αισθητικά πιο όμορφες και προτεινόμενες για χρήση σε ένα σύστημα desktop.

1.1 Graphis

Το Graphis είναι ένα project του Hellug, το οποίο έχει σαν στόχο την ομαδοποίηση των ήδη υπαρχόντων πακέτων γραμματοσειρών, αλλά και την επίλυση αρκετών προβλημάτων τους. Η διεύθυνση του Graphis στο Internet είναι http://graphis.hellug.gr. Απο εκεί μπορείτε να κατεβάσετε τις γραμματοσειρές σε .rpm πακέτο ή σε source μορφή (.tar.gz).

Στη συνέχεια, είναι απαραίτητες οι παρακάτω ενέργειες:

• Για να γίνει η εγκατάσταση αυτόματα είναι απαραίτητη η ύπαρξη της perl (γλώσσα προγραμματισμού), και να εισέλθετε στο μηχάνημά σας ως "root", όχι ως απλός χρήστης. Χρησιμοποιούνται επίσης κάποιες άλλες εντολές, οι οποίες όμως ανήκουν στις standard εντολές, και θα πρέπει να είναι ήδη εγκατεστημένες (π.χ. οι dirname και expr).
• Αρχικά πηγαίνετε στον φάκελο που έχετε σώσει τα RPM αρχεία. Στη συνέχεια εκτελέστε αυτήν την εντολή:
  rpm -Uvh xfntgr-*.rpm
  Κανονικά θα δείτε τα πακέτα να εγκαθιστώνται το ένα μετά το άλλο.
• Αν το σύστημά σας δεν υποστηρίζει rpm πακέτα, τότε θα πρέπει να κάνετε την εγκατάσταση μόνοι σας: Αρχικά πρέπει να αποσυμπιέσετε το αρχείο xfntgr-xx-xx.tar.gz, κάτι που μάλλον ήδη έχετε κάνει. Ως αποτέλεσμα θα πρέπει να έχετε ένα φάκελο με όνομα "xfntgr-xx" καθώς και πολλά αρχεία και υποφακέλους μέσα σε αυτόν. Αυτόν τον κατάλογο θα πρέπει να τον μεταφέρετε, μετονομάζοντάς στον σε "hellas" στη θέση "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/". Δηλαδή θα πρέπει να υπάρχει ως "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/hellas/". Στον φάκελο "hellas" θα βρείτε το αρχείο "graphis". Εκτελέστε το και οι γραμματοσειρές θα εγκατασταθούν στο σύστημά σας (δηλαδή θα μπούν στο path στο XF86Config). ΠΡΟΣΟΧΗ! Λόγω παλαιότητας του πακέτου Graphis, υπάρχει περίπτωση το graphis script που εκτελέσατε να χαλάσει τα permissions των φακέλων /usr/X11R6/bin και /usr/X11R6/doc ή και άλλους φακέλους στους οποίους κάνει αλλαγές. Εχετέ το υπόψιν σας (είτε διαβάστε το script πρίν το τρέξετε).

1.2 Εγκατάσταση TrueType γραμματοσειρών

Truetype γραμματοσειρές μπορείτε να βρείτε οπουδήποτε. Το καλύτερο μέρος είναι ο φάκελος Fonts των Windows :-) (αρκεί να τα έχετε νόμιμα). Για όσους δεν έχουν πρόσβαση σε μία Windows εγκατάσταση, μπορείτε να κατεβάσετε τα "core fonts for the web" στο http://corefonts.sourceforge.net/ ή να χρησιμοποιήσετε free (και open source) γραμματοσειρές, τις οποίες μπορείτε να βρείτε στο http://savannah.nongnu.org/download/freefont/. Επίσης, μπορείτε να βρείτε Truetype γραμματοσειρές σε διάφορα σημεία στο Internet, ενώ υπάρχουν και εμπορικά πακέτα που προσφέρουν οικογένειες γραμματοσειρών TrueType.

Για να εγκαταστήσετε και να χρησιμοποιήσετε γραμματοσειρές truetype, χρειάζεστε 2 πράγματα:

1. font server με υποστήριξη truetype. Αν χρησιμοποιείτε ΧFree86 έκδοσης 4.0.x και πάνω ή X.org, δεν χρειάζεται να ανησυχείτε γιατί τον έχουν ενσωματωμένο. Για Χ κατώτερης έκδοσης, τον truetype font server (xfsft) θα τον βρείτε στο http://www.dcs.ed.ac.uk/home/jec/programs/xfsft/.
   
   
2. Την εφαρμογή ttmkfdir. Αν δεν την έχετε στο σύστημά σας, μπορείτε να την βρείτε στο http://www.joerg-pommnitz.de/TrueType/ttmkfdir.tar.gz.
   Για τις νεότερες διανομές δεν θα το χρειαστείτε. Στην αμέσως επόμενη παράγραφο αγνοήστε οτιδήποτε έχει σχέση με αυτήν την εντολή και μην ξεχάσετε να διαβάσετε παρακάτω τα επιπλέον βήματα που πρέπει να εκτελέσετε *.

Τώρα είστε έτοιμοι να εγκαταστήσετε τις γραμματοσειρές. Πηγαίντε στον κατάλογο /usr/X11R6/lib/X11/fonts και δημιουργείστε έναν καινούριο φάκελο με την ονομασία π.χ. ttf. Μέσα σε αυτόν τον κατάλογο τοποθετήστε όσες truetype γραμματοσειρές επιθυμείτε. Σημειώστε πως τα filenames των γραμματοσειρών δεν θα πρέπει να περιέχουν κενό. Επίσης, αν κάνατε copy τις γραμματοσειρές από το φάκελο fonts των Windows, τότε σιγουρευτείτε πως κάνατε copy μόνο όσα αρχεία έχουν την κατάληξη .ttf, όλες οι άλλες γραμματοσειρές των Windows δεν είναι truetype και δεν θα δουλέψουν. Στη συνέχεια, μπείτε στον κατάλογο ttf και εκτελέστε τις εντολές ttmkfdir -o fonts.dir και ttmkfdir -o fonts.scale. Θα δημιουργηθούν τα αρχεία fonts.dir και fonts.scale, τα οποίο θα περιέχουν όλες τις γραμματοσειρές που εγκαταστήσατε. Τώρα θα πρέπει να προσθέσετε τον φάκελο /usr/X11R6/lib/X11/fonts/ttf στο Fontpath των X-Windows. Αυτό μπορείτε να το κάνετε με 2 τρόπους:

1. Αν χρησιμοποιείτε τον X font Server (xfs), πηγαίνετε στον κατάλογο /etc/X11/fs και ανοίξτε το αρχείο config με έναν text editor. Προσθέστε στο "catalogue=" τον παραπάνω κατάλογο με τις truetype γραμματοσειρές και κάντε restart τον xfs.
2. Αν δεν χρησιμοποιείτε τον xfs, τότε ανοίξτε το κατάλληλο XF86Config ή xorg.conf (π.χ. /etc/X11/xorg.conf, /etc/X11/XF86Config ή /etc/X11/XF86Config-4) και προσθέστε την παρακάτω γραμμή στο Section "Files":

   FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/ttf/"
   

   Κάντε restart τα X-Windows

* Στις καινούριες διανομές, είναι απαραίτητο ακόμα ένα βήμα. Έτσι, λοιπόν, αν έχετε μία από τις εξής διανομές: RedHat έκδοσης 8.0 και πάνω, Mandrake έκδοσης 9.0 και πάνω, SuSE έκδοσης 8.0 και πάνω, Slackware έκδοσης 9.0 και πάνω ή οποιαδήποτε άλλη διανομή που χρησιμοποιεί το πακέτο fontconfig, τότε αφού έχετε κάνει όλα τα παραπάνω βήματα, εκτελέστε ως root την εντολή fc-cache -fv
Το output αυτής της εντολής θα πρέπει να σας πληροφορήσει σχετικά με τον αριθμό των γραμματοσειρών που βρήκε στον κατάλογο με τις ttf γραμματοσειρές σας. Αν δεν "διάβασε" τον συγκεκριμένο κατάλογο, τότε θα χρειαστεί να τον προσθέσετε κατάλληλα στο αρχείο: /etc/fonts/fonts.conf ή στο /etc/fonts/local.conf ανάλογα με τη ρύθμιση του συστήματός σας.

1.3 AntiAliasing

Όσον αφορά το θέμα AntiAliasing στα fonts, απλά θα αναφέρω πως εδώ μιλάμε πλέον *ΜΟΝΟ* για truetype γραμματοσειρές (το ΑΑ δουλεύει μόνο πάνω σε αυτές). Επίσης, θα πρέπει να είστε σίγουροι πως οι βιβλιοθήκες που έχετε, όπως το QT ή το GTK+/Glib και τα X-Windows/libfreetype, το υποστηρίζουν ή ότι τα έχετε κάνει compile με ενεργοποιημένη την υποστήριξη ΑΑ.

Για τους πιο πολλούς, αν έχετε κάποια από τις τελευταίες διανομές, τότε το πιθανότερο είναι ότι δεν θα χρειαστεί να κάνετε τίποτα (π.χ. απλά επιλέξτε την συγκεκριμένη δυνατότητα από το control center του KDE ή του Gnome)

Σε κάθε άλλη περίπτωση, σας παραπέμπω στο πολύ καλό HowTo για το θέμα αυτό, το οποίο θα βρείτε στο http://trolls.troll.no/~lars/fonts/qt-fonts-HOWTO.html.

1.4 Για το Debian/Ubuntu

Για το Debian/Ubuntu, με την παρακάτω εντολή θα εγκατασταθούν αυτόματα οι core γραμματοσειρές της Microsoft:

# apt-get install msttcorefonts

1.5 Για το Gentoo

Πρίν ξεκινήσουμε, θα πρέπει να συγχρονίσουμε το portage tree με την εντολή:

# emerge sync

Για να εγκαταστήσουμε τις γραμματοσειρές εκτελούμε τις εντολές:

# emerge -v media-fonts/freefonts
# emerge -v media-fonts/urw-fonts
# emerge -v media-fonts/sharefonts
# emerge -v media-fonts/aquafont

Τα παρακάτω fonts είναι mask, έτσι θα πρέπει να δώσουμε στο emerge το full path από το ebuild αρχείο για να μπορέσει να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση:

# emerge -v /usr/portage/media-fonts/unifont/unifont-1.0-r2.ebuild
# emerge -v /usr/portage/media-fonts/efont-unicode/efont-unicode-0.4.1.ebuild
# emerge -v /usr/portage/media-fonts/corefonts/corefonts-1-r1.ebuild

Για να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση και να δούν τα X τις νέες γραμματοσειρές θα πρέπει:

1. Αν χρησιμοποιείτε font server, ένα restart είναι αρκετό: /etc/init.d/xfs restart
2. Αν όχι θα πρέπει να προσθέσετε τις γραμματοσειρές μέσα στο αρχείο /etc/X11/XF86Config (ή /etc/X11/xorg.conf) στην παράγραφο files.

   Π.χ. για τα sharefont θα πρέπει να προστεθεί η παρακάτω γραμμή:

   FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/sharefont"
   

   και να κάνετε restart τον xserver: /etc/init.d/xdm restart

   Προσοχή: Η παραπάνω εντολή θα κάνει restart το γραφικό περιβάλλον έτσι θα πρέπει να εκτελεστεί από κονσόλα αφού έχετε κάνει logout από το γραφικό περιβάλλον (ctrl+alt F1 για να βγείτε σε κονσόλα από τα X).