Ένα Βήμα Μπροστά, Δεκαπέντε Πίσω

Σήμερα διάβασα στην Αυγή το άρθρο «Πάει και το δωρεάν σχολικό βιβλίο». Συνήθως δεν είμαι κακεντρεχής άνθρωπος και δεν τρίβω στα μούτρα του άλλου φράσεις όπως «στά ‘λεγα εγώ», αλλά αυτό ακριβώς ήταν η πρώτη φράση που μου πέρασε απόψε από το μυαλό.

Τον Αύγουστο, λοιπόν, η υφυπουργός Παιδείας κ. Εύη Χριστοφιλοπούλου είχε δηλώσει ότι οι μαθητικοί υπολογιστές χρησιμοποιούνται από τους μαθητές «μόνο για να παίζουν τα παιδιά». Με βάση αυτό τον αφορισμό προσπάθησε να δικαιολογήσει γιατί η χορήγηση υπολογιστών στους μαθητές της Α’ Γυμνασίου δε θα γίνει για το σχολικό έτος 2010-2011. Η εντελώς τεχνοφοβική άποψη με είχε παραξενέψει και με είχε στενοχωρήσει ιδιαίτερα τότε. Έδειχνε ότι τον Αύγουστο του 2010, το Υπουργείο Παιδείας θεωρούσε ότι η χρήση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση είναι κάτι που ξεφεύγει από τα όρια των δυνατοτήτων του ως υπουργείου. Για κάποιο λόγο η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας δεν ήταν εφικτή ή επαρκής για να καλύψει τις ανάγκες της Ελληνικής εκπαίδευσης.

Fast forward μερικούς μήνες μετά…

Σήμερα διαβάζουμε ότι το Υπουργείο θα παρουσιάσει ένα νομοσχέδιο σύμφωνα με το οποίο «ο βασικός άξονας του νέου σχολείου είναι ο ψηφιακός».

Επειδή ο «στιβαρός» ψηφιακός άξονας μπορεί πλέον να σηκώσει πλήρως και αυτόνομα το βάρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, το ίδιο νομοσχέδιο καταργεί τον Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Σύμφωνα, πάντα, με το άρθρο της Αυγής, το ίδιο νομοσχέδιο ορίζει ότι «τη διοχέτευση του ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού και των ψηφιακών υπηρεσιών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση» θα αναλάβει το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο.

Έχω μείνει απλά άφωνος… Για πολλούς λόγους.

Ο πρώτος λόγος είναι ότι βλέπω μια πραγματικά εκπληκτική αντιστροφή στην άποψη του Υπουργείου σχετικά με την ψηφιακή τεχνολογία. Κανονικά, ως άνθρωπο που ζει κάθε μέρα μέσα στις εξελίξεις μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο, μια τέτοια είδηση θά ‘πρεπε να με χαροποιεί ιδιαίτερα. Έλα όμως που με γεμίζει ανησυχία και άγχος αντί για χαρά. Γιατί όλο το θέμα κι ο τρόπος που εμφανίζεται ως καινοτόμος αλλαγή, η οποία θα πάει μπροστά την παιδεία, δε μου γεμίζει το μάτι. Πάλι, όπως και τον Αύγουστο, δε βλέπω το πλάνο πίσω από τα νέα· το γενικότερο σχέδιο, τη μακροχρόνια πολιτική, που θα πάει πραγματικά μπροστά την εκπαίδευση για τα επόμενα 20 ή 30 χρόνια.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι καλή και χρυσή είναι η τεχνολογική-ψηφιακή εποχή αλλά μερικές φορές πρέπει, ρε γαμώτο, να πιάσεις το βιβλίο, να ξαπλώσεις στο κρεβάτι σου και να το απολαύσεις όπως σε βολεύει καλύτερα. Χρησιμοποιώ υπολογιστές καθημερινά τα τελευταία 18 χρόνια. Έχω διαβάσει πολλά κείμενα, εγχειρίδια, τεχνικές παρουσιάσεις, design documents, πολύ υλικό σε υπολογιστή. Ταυτόχρονα όμως αγοράζω μαζικά βιβλία σε έντυπη μορφή, περίπου μια φορά κάθε 2-3 μήνες. Γιατί μ’ αρέσει ορισμένα πράγματα να μπορώ να τα διαβάσω από χαρτί. Γιατί μ’ αρέσει να μπορώ να πάρω το βιβλίο μου στον καναπέ, στο μπαλκόνι, στο λεοφωρείο, στο ταξίδι αναψυχής, παντού…

Και δεν είμαι απλώς εγώ ρομαντικός και γραφικός τύπος. Κι άλλος κόσμος, γνωστοί μου, οι οποίοι καταναλώνουν πολλές ώρες κάθε μέρα στο δίκτυο, και τους οποίους ρώτησα πριν δημοσιεύσω αυτό το ποστ, για να έχω πιο σφαιρική εικόνα, μου είπαν ξεκάθαρα ότι αδυνατούν να διαβάσουν μεγάλα κείμενα από οθόνη υπολογιστή. Μπορούν να διαβάσουν τα νέα, να δουν μια ταινία, να χωθούν για λίγες ώρες στο twitter, αλλά δε μπορούν να διαβάσουν ένα ολόκληρο βιβλίο! Απλά δε μπορούν. Τέτοια είναι η φτιαξιά τους και δεν αλλάζει τώρα. Οπότε πώς θα μπορέσει ο μέσος μαθητής να διαβάσει όλα του τα βιβλία από ένα υπολογιστή;

Εκτός κι αν δεν είναι αυτό το πλάνο. Αλλά τότε ποιός θα τυπώσει όλο το «ψηφιακό υλικό» για κάθε μαθητή; Ο δάσκαλός του; Ο ίδιος ο μαθητής; Και που πήγε η «δωρεάν παιδεία» αν πρέπει κάθε σπίτι να βρει κάπου τα λεφτά να τυπώσει εκατοντάδες σελίδες για κάθε παιδί της οικογένειας;

Ο τρίτος λόγος είναι ότι εδώ και λίγα χρόνια ξέρω από δικούς μου πολύ κοντινούς ανθρώπους, ενεργά μέλη οι ίδιοι του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας, ότι το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο ήταν καλό, όσο κράτησε, αλλά κράτησε πολύ λίγο. Μόλις τέλειωσε η χρηματοδότηση από το κράτος η απάντηση που έπαιρνες στο τηλέφωνο «υποστήριξης» (αυτή τέλος πάντων που υπήρχε, γιατί τελικά ο Βούδας κι ο Ζαρατούστρα να την κάνουν «υποστήριξη») ήταν κάτι σαν: «Συγγνώμη, αλλά δεν είμαστε εμείς πλέον υπεύθυνοι για το Σχολικό Δίκτυο. Βγάλτε τα μάτια σας μόνοι σας και αμέτε μου στο διάολο μεσημεριάτικα!». Αυτό το δίκτυο θα υποστηρίζει ως ο βασικός, πλέον, φορέας κάθε ανάγκη του εκπαιδευτικού συστήματος για βιβλία του μαθητή, σημειώσεις, βιβλία του δασκάλου, κοκ; Και πάλι δε μου γεμίζει το μάτι.

Ο τέταρτος λόγος είναι ότι σκέφτομαι και το άλλο. Ωραία, τώρα θα το γυρίσουμε σε ψηφιακό τροπάριο και θα τυπώνει ο κάθε μαθητής τις αυριανές σελίδες στον υπολογιση και τον εκτυπωτή που αγόρασε με την επιχορήγηση που δεν του έδωσε φέτος το κράτος. Και θα υποστηρίζει όλα τα τεχνικά προβλήματα του μαθητή, του δάσκαλου και του διευθυντή σχολείου το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο. Ναι, αυτό το ίδιο που μέχρι το καλοκαίρι αν έπαιρνες τηλέφωνο και ήσουνα τυχερός σού ‘λεγε: «δε σας υποστηρίζουμε εμείς». Και μετά θα τελειώσει η επιχορήγηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση…

Και τότε τι;

Τότε, που λες, θα φάμε στη μάπα εκείνο το ρημάδι το σχέδιο που λέγαμε. Και λέω «θα φάμε», παρόλο που εγώ τώρα δεν είμαι στην Ελλάδα, γιατί έχω δικούς μου ανθρώπους στην Ελλάδα. Κι οι δικοί μου άνθρωποι έχουν παιδιά ή θέλουν να αποκτήσουν σύντομα. Και αυτά τα παιδιά είναι που χαντακώνονται με τέτοιες κινήσεις από το ίδιο το Υπουργείο που υποτίθεται έχει αρμοδιότητα και ευθύνη ακριβώς το σχεδιασμό της εκπαίδευσής τους.